۴۷- علامَه طباطبایی و تفسیر المیزان

بسمه تعالی
در اوائلی که به قم برای تحصیل رفته بودم، مرحوم علامه طباطبائی تفسیر « المیزان » را که هنوز چاپ نشده بود تدریس می فرمودند در مقدمه آن تفسیر اصرار داشتند که بگویند بعضی از قرآن بعض دیگر را تفسیر می کند و مستند شان این بود که پیشوایان دین فرموده اند « القرآن یفسر بعضها بعض » و این مطلب مورد بحث فضلای درس معظم له واقع شده بود و من در آن درس اگرچه سنم شاید کمتر از همه بود این مطلب را تحقیق کردم و به این نتیجه رسیدم که ممکن است بعضی از قرآن بعض دیگر را تفسیر کند ولی همانطوری که به ما اجازه نداده اند که اصل قرآن را به رای خود تفسیر کنیم. همانگونه اجازه به ما نداده اند که بعضی از قرآن را بوسیله بعض دیگر تفسیر نمائیم. بلکه نهی هم فرموده اند که ما قرآن را با قرآن به رای خود تفسیر کنیم ولی ائمه اطهار علیهم السلام که در حدیث آمده « انما یعرف القرآن من خوطب به » می توانند این کار را بکنند و همانطوری که تفسیر قرآن توقیفی است تفسیر آیه ای به آیه دیگر هم توقیفی است و کسی جز پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم و ائمه اطهار علیهم السلام آن هم از لسان وحی نمی تواند و اجازه ندارد که قرآن را به این نحوه تفسیر کند و تفسیر روائی که از رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روایاتش رسیده به صریح قرآن، نازل منزله قرآن است و وحی است بالاخص که به ائمه اطهار علیهم السلام سندش منتهی شود و یا متواتر باشد. زیرا خدای تعالی در قرآن می فرماید: « لا ینطق عن الهوی ان هو الا وحی یوحی » پس تفسیر قرآن باید بوسیله وحی از جانب خدای تعالی باشد و چون در کتاب علی علیه السلام قرآن با تمام مفاهیمش تفسیر شده که حتی « ارش خدش » هم در آن گفته شده و این کتاب در نزد ائمه اطهار علیهم السلام موجود است و اصحاب ائمه علیهم السلام مکرر آن را دیده اند و مطالب آن را آنها بیان کرده اند. پس باید قرآن تنها بوسیله کلمات و تفسیر ائمه اطهار علیهم السلام تفسیر شود و اگر در آیه ای معنی آیه دیگری وجود داشته باشد باید خاندان عصمت علیهم السلام از کتاب علی علیه السلام برای ما بگویند.
این است تفسیر صحیح قرآن که من مشروح این مطلب علمی را در مقدمه کتاب توضیح آیات قرآن و کتاب دو مقاله نوشته ام.
امید است خدای تعالی ما را با مفاهیم قرآن بوسیله ائمه معصومین علیهم السلام بیشتر آشنا بفرماید.

تاریخ نگارش:
۱۴۲۶/۲/۲۰ قمری
۱۳۸۴/۱/۱۱ شمسی